Digital and intermedial literacy in literary reading: didactic guidelines for a reading mediation that integrates different artistic languages

Authors

DOI:

https://doi.org/10.5965/2175234616382024e0003

Keywords:

transmediality, intermediality, digital literature, reading mediation, critical reasoning

Abstract

This paper reflects on how digital environments are transforming 21st century literature. We analyze the basic changes in literary production and reception in virtual and online environments, focusing on intermediality: the hybridization of artistic languages in synchronic and diachronic modes, especially the symbiosis of visual and verbal-literary language. We consider the reasons why these transformations, already well established in society and among children and young readers, keep on being neglected in Primary and Secondary Education and if they require specific interpretative strategies. Based on these reflections, we propose a referential didactic model for reading mediators, to approach intermedial (literary and visual) phenomena with a critical and dialogic approach.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Mariona Masgrau Juanola, Universidad de Gerona

Profesora e investigadora de la Universitat de Girona especializada en poesía visual, literatura infantil  y didáctica de las artes intermediales y metodologías de enseñanza-aprendizaje activas y participativas. 

Karo Kunde, University of Girona

Profesora y investigadora de la Universitat de Girona, investiga la intermedialidad de la literatura infantil y juveni.

Débora da Rocha Gaspar, Universidad de Gerona

Graduada em Educação Artística com habilitação em Artes Plásticas pela Universidade do Estado de Santa Catarina - UDESC; Especialização en Ensino das Artes Visuais pela mesma universidade; Mestrado em Educação pelo Universidade Federal de Santa Catarina - UFSC; Doutorado pela Universitat de Barcelona - UB; Posdoctorado pela Universitat de Girona -UdG; Professora e pesquisadora da Universitat de Girona - UdG.

Christian Arenas Delgado, Universidad de Gerona

Profesor de lengua y literatura,  licenciado en educación, con un postgrado en didáctica y dificultades lectoras. Actualmente compagina la docencia universitaria en la Universitat de Girona con la mediación literaria infantil.

 

References

ARENAS, C.; MANRESA, M. Literatura, jóvenes lectores y pantallas: un estudio exploratorio sobre la interpretación literaria de una obra con recursos digitales. Anuario de Investigación en literatura infantil y juvenil ANILIJ, 11, 43-60, 2013.

BERGER, J., BLOMBERG, S., Fox, C., DIBB, M., HOLLIS, R. Modos de ver. Rio de Janeiro: Rocco, 1999.

BRUHN, J. The intermediality of narrative literature. Medialities Matter. Londres: Palgrave Macmillan, 2016.

BROSSA, J. La clau a la boca. Barcelona: Barcanova, 1996.

CALABRESE, O. y FABBRI, P. “Babel todavía: coloquio Omar Calabrese - Paolo Fabbri”. Minerva: Revista del Círculo de Bellas Artes, (14), 31-33. Madrid: 2010.

CASSANY, D. Rere les línies. Sobre la lectura contemporánia. Barcelona: Empúries, 2005.

CHAMBERS, A. Dime: los niños, la lectura y la conservación. México: Fondo de Cultura Económica, 2017.

CELAYA, J., y YUSTE, J. “La LIJ ante la red. Nuevos soportes, formatos y formas literarias para niños y jóvenes”. Barcelona: CLIJ: Cuadernos de literatura infantil y juvenil, 27 (260), 22-31. ISSN 0214-4123.

COELHO NETTO, J. T. Semiótica, Informação e Comunicação. São Paulo: Perspectiva, 1983.

ELLESTRÖM, L. “The Modalities of Media: A Model for Understanding INtermedial Relations. En Elleström, L”. (ed.), Media borders, multimodality and intermediality. Londres: Palgrave Macmillan. 11-48, 2010. https://doi.org/10.1057/9780230275201

GABRIEL, M. El poder del arte. Santiago de Chile: Roneo, 2019.

GANYET, J. M. “My Space i la selecció digital”. Via empresa. Barcelona: 21 de marzo de 2019. ttps://www.viaempresa.cat/opinio/ganyet-myspace-seleccio-digital_210516_102.html

GARCÉS, M. “El Compromís”. Nativa. Barcelona: 28 de abril de 2011. http://www.nativa.cat/2011/04/el-compromis/

GARCÉS, M. Nueva ilustración radical. Barcelona: Anagrama, 2017.

GREIMAS, A. J., y COURTÉS, J. Dicionário de Semiótica. São Paulo: Contexto, 2013.

HAWTHORNE, S. Bibliodiversidad. Buenos Aires: La Marca, 2018.

HESSEL, S. ¡Comprometeos!. Barcelona: Destino, 2011.

HJELMSLEV, L. Ensaios Linguísticos. São Paulo: Perspectiva, 1991.

HJELMSLAV, L. Prolegômenos a uma Teoria da Linguagem. São Paulo: Perspectiva, 2009.

JAKOBSON, R. Lingüística e Comunicação. São Paulo: Cultrix, 1990.

JENKINS, H. Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. Nova Iorque: New York University Press, 2006.

KOZAK, C. Poéticas/políticas de la materialidad en la poesía digital latinoamericana. Perífrasis, v. 10, no 20, p. 71-93. Santiago: Universidad de los Andes, 2019.

KURWINKEL, T. Bilderbuchanalyse: Narrativik- Ästhetik - Didaktik. Berna: Francke Verlag, 2017.

LANDOWSKI, E. Interações arriscadas. São Paulo: Estação das Letras e Cores, 2014.

LANDOWSKI, E. Com Greimas: interações semióticas. São Paulo: Estação das Letras e Cores, 2017.

LEGGO, C., y IRWIN, R. Ways of Attending: Arts and Poetry. Canadian Review of Art Education: Research & Issues, 45 (1), 50-76, 2018.

MARÍN-VIADEL, R. y Roldán, J. A/r/tografía e Investigación Educativa Basada en Artes Visuales en el panorama de las metodologías de investigación en Educación Artística. Arte, individuo y sociedad, 31 (4), 881- 895, 2019.

MASGRAU-JUANOLA, M. Aprendre a prendre poesia visual: estratègies i orientacions didàctiques. Didacticae, 13, 51-67, 2023. https://doi.org/10.1344/did.2023.13.51-6751.

MASGRAU-JUANOLA, M. y KUNDE, K.. La intermedialidad: un enfoque básico para abordar fenómenos comunicativos complejos en las

aulas. Arte, Individuo y Sociedad, 30 (3), 621-637, 2018. https://doi.org/10.5209/ARIS.59812

MASGRAU-JUANOLA, M. Sobre poesia visual: aprenent a llegir davant les línies. Tesi Doctoral. Univesitat de Girona, 2011. Disponível em: http://hdl.handle.net/10803/96877

MCLUHAN, M. Comprender los medios de comunicación. Las extensiones del ser humano. Buenos Aires: Paidós, 1996.

MUNARI, B. Fantasía. Barcelona: Gustavo Gili, 2018.

MUNITA, F. «¿Dijo usted “mediador”? Hacia la construcción de un universo semántico para la noción de mediación». Faristol, (81), 8-10, Barcelona, 2015.

MUNITA, F. Yo, mediador(a). Granada: Octaedro, 2021.

NELLES, J. Bücher über Bücher. Das Medium Buch in Romanen des 18. und 19. Jahrhunderts. Waldbüttelbrunn: Königshausen & Neumann, 2002.

PRATTEN, R. “Getting Started with Transmedia Storytelling”. Autoeditado, 2011. http://videoturundus.ee/transmedia.pdf

RAJEWSKY, I. Intermediality, intertextuality, and remediation: A literary perspective on intermediality. Intermédialités. Montreal: Erudit (6), 43–64, 2005. https://doi.org/10.7202/1005505ar

RAMALHO, S.. L’art en l’educació com a compromís. En M. Masgrau (ed.). Diàlegs sobre art, educació i compromís. Barcelona: Graó, 105-113, 2021.

RAMALHO E OLIVEIRA, Sandra. Diante de uma imagem. Florianópolis: Letras Contemporâneas, 2010.

RAMALHO E OLIVEIRA, Sandra. Imagem também se lê. São Paulo: Rosari, 2006.

SCHRÖTER J. “Discourses and Models of Intermediality”. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 13(3). Tennessee, 2011. https://

doi.org/10.7771/1481-4374.1790

SCHULTE-SASSE, J. Von der schriftlichen zur elektronischen Kultur: Über neuere Wechselbeziehungen zwischen Mediengeschichte und Kulturgeschichte. En Hans Ulrich Gumbrecht, Ludwig Pfeiffer (ed.), Materialität der Kommunikation. Suhrkamp. 429-453. Deutsche Digitale Kommunikation, 1995.

VIGOTSKY, L. La imaginación y el arte en la infancia. Madrid, Akal, 2006.

Published

2024-03-27

How to Cite

JUANOLA, Mariona Masgrau; KUNDE, Karo; GASPAR, Débora da Rocha; DELGADO, Christian Arenas. Digital and intermedial literacy in literary reading: didactic guidelines for a reading mediation that integrates different artistic languages: . Palíndromo, Florianópolis, v. 16, n. 38, p. 1–27, 2024. DOI: 10.5965/2175234616382024e0003. Disponível em: https://www.revistas.udesc.br/index.php/palindromo/article/view/24723. Acesso em: 10 may. 2024.